ಸಮರಸ-ಮಹಾ ಭಾರತದ ಜನತಂತ್ರದ ಹೆಜ್ಜೆಗಳು-2

ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಹಾಗೂ ನಡೆದು ಬಂದ ಹಾದಿ!! ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ ಹತ್ತಿರ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ನಾನಾ ಪಕ್ಷಗಳು ಅಧಿಕಾರದ ಚುಕ್ಕಾಣಿಯನ್ನೇರಲು ಹಾತೊರೆಯುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಹಾಗೂ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದು ಬಂದ ಹಾದಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನೂ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲೇ ಬೇಕಾಗಿದೆ. ಹೌದು, ಲೋಕಸಭೆ ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಎರಡು ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಅವಧಿ 5 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟೆ. ಆದರೆ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದರೂ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿದ್ದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮುಂದೂಡಬಹುದು. ಹಾಗೆಯೇ ಅವಧಿ ಮುಗಿಯುವ ಮುನ್ನ ಸರಕಾರ ಬಹುಮತ ಕಳೆದುಕೊಂಡಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆಯಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಇವೆ. ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಶಾಸಕಾಂಗದ ಇನ್ನೊಂದು ಸಭೆಯೇ ರಾಜ್ಯಸಭೆ. ಯಾವುದೇ ಮಸೂದೆಗೆ ಲೋಕಸಭೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇತ್ತ ನಂತರ ಅದು ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯಸಭೆಯೂ ಒಪ್ಪಿದ ನಂತರ ಈ ಮಸೂದೆ ಕಾಯಿದೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಚುನಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜ್ಯಗಳ ಶಾಸನಸಭೆಯ (ವಿಧಾನಸಭೆ) ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಚುನಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನು, ಲೋಕಸಭೆಯು ಜನತಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿದ್ದು, ಪ್ರಾಪ್ತವಯಸ್ಕರ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲಿನ ನೇರ ಚುನಾವಣೆಯ ಮೂಲಕ ಈ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಆರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಹಾಗೂ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದು ಬಂದ ಹಾದಿಗಳು ಇಂತಿವೆ; ಆಗಸ್ಟ್ 15, 1947ರಂದು ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂವಿಧಾನರಚನಾ ಸಮಿತಿಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಸಭೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟು, ಈ ಸಮಿತಿಯು ಡಿಸೆಂಬರ್ 9, 1946ರಂದು ತನ್ನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಭಾರತದ ಜನತೆ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಸಭೆಗಳ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆರಿಸಿ, ಆ ಸಭೆಗಳು ಸಂವಿಧಾನರಚನಾ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆರಿಸಿದರು. ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹಾಗೂ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಸದಸ್ಯರು ಇದ್ದು, ಈ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾಸಭೆಯು ಎರಡು ವರ್ಷ 11 ತಿಂಗಳು 18 ದಿನಗಳ ಕಾಲದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 166 ದಿನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಾಜಕೀಯ ವಿಚಾರಧಾರೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಸದಸ್ಯರೂ ಅಲ್ಲಿ ಇದ್ದರಲ್ಲದೇ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮೂವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸದಸ್ಯರಿದ್ದರು. ಒಂದನೇ ಲೋಕಸಭೆ (1952-57) ಭಾರತೀಯ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ಚುನಾವಣೆ ಇದಾಗಿದ್ದು, ಮೊದಲ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಸಮಾಪ್ತಿಯಾದ ನಂತರ, 1952ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ದೇಶವು ತನ್ನ ಪ್ರಥಮ-ಪ್ರವೇಶದ ಲೋಕಸಭೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತು. 489 ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳು 26 ಭಾರತೀಯ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದವು. ಮೊದಲ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ 364 ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದರೊಂದಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿಕಾರದ ಚುಕ್ಕಾಣಿಯನ್ನೇರಿತು. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ಚಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಟ್ಟು ಮತಗಳ ಪೈಕಿ 45 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಪಾಲನ್ನು ಗಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷವು ಸಮರ್ಥವಾಯಿತು. ಚುನಾಯಿತ ಸಮುದಾಯದ 44.87 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಒಂದು ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಭಾರತದ ಉದ್ದಗಲದಿಂದ ವರದಿಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಪಂಡಿತ್ ಜವಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ದೇಶದ ಮೊದಲ ಚುನಾಯಿತ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು ಹಾಗೂ ಚಲಾವಣೆಯಾದ ಮತಗಳ ಪೈಕಿ 75.99%ನಷ್ಟನ್ನು (47,665,951) ಗೆಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಅವರ ಪಕ್ಷವು ಎದುರಾಳಿಗಳನ್ನು ನಿಚ್ಚಳವಾಗಿ ಸೋಲಿಸಿತ್ತು. ಭಾರತೀಯ ಜನಸಂಘವು (ಬಿ.ಜೆ.ಎಸ್ ಅಂದರೆ ಈಗಿನ ಬಿಜೆಪಿ)ಕೇವಲ 3 ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಗೆಲುವನ್ನು ಕಂಡ ಎರಡನೇ ಪಕ್ಷವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. 1952ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 17ರಂದು ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಲೋಕಸಭೆಯು, 1957ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 4ರವರೆಗಿನ ತನ್ನ ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತು. ಎರಡನೇ ಲೋಕಸಭೆ (1957-62) 494 ಸೀಟುಗಳಲ್ಲಿ 371 ಸೀಟುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 1952ರಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಯಶೋಗಾಥೆಯನ್ನು 1957ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಎರಡನೇ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥವಾಯಿತು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ 57,579,589 ಮತಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಪಕ್ಷವು 47.78 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಬಹುಮತವನ್ನೂ ಗಳಿಸಿತು. ಇನ್ನು, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸಿದ ಸಿಪಿಐ 27 ಸೀಟುಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡರೆ, ಪ್ರಜಾ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವು(ಪಿ.ಎಸ್.ಪಿ)19 ಸೀಟುಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. ಇನ್ನು, ಬಿಜೆಎಸ್ 4 ಸೀಟುಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ ಎರಡನೇ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪಕ್ಷವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಹಾಗಾಗಿ ಬಹುಮತದೊಂದಿಗೆ ಪಂಡಿತ್ ಜವಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು. 1957ರ ಮೇ 11ರಂದು, ಹೊಸ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪಿಕರ್ ಆಗಿ ಅನಂತಶಯನಂ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ರವರು ಅವಿರೋಧವಾಗಿ ಚುನಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಅವರ ಹೆಸರು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನೆಹರೂರವರಿಂದ ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಹಾಗೂ ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ್ ಸಿನ್ಹಾರಿಂದ ಅನುಮೋದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದು ಸಮರಸ ಕೊಡುಗೆ ನಾಳೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುವುದು.............. Feed Back: samarasasudhi@gmail.com