ಪುಣೆ ಒಪ್ಪಂದ ಏನು ಎಂದು ನಿಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೇ? ಪುಣೆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ನಂತರ ಪುಣೆ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಇದು ಪುಣೆಯ ಯರವಾಡ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಡಾ.ಬಾಬಾ ಸಾಹಿಬ್ ಭೀಮರಾವ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಅವರ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದವಾಗಿತ್ತು.
ಡಾ.ಬಾಬಾ ಸಾಹಿಬ್ ಭೀಮರಾವ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ದಲಿತರು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಉನ್ನತಿಗಾಗಿ ಅವಿರತವಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದ ಮಹಾನ್ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂಬುದು ನಿರ್ವಿವಾದ ಸತ್ಯ.
ಅವರ ನಿರಂತರ ಪ್ರಯತ್ನದ ಫಲವಾಗಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಶೇಷ ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆಯ ಮೂಲಕ ದಲಿತರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ದೊಡ್ಡ ವಿವಾದ ಮತ್ತು ತಳಮಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಕೋಮು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಹಿಂದೆ ಡಾ.ಬಾಬಾ ಸಾಹಿಬ್ ಭೀಮರಾವ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಒತ್ತಡವಿತ್ತು. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ, ದಲಿತ-ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಮೀಸಲಾತಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಹಂಚಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ದಲಿತರಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ತಲಾ ಎರಡು ಮತಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.
ಇದರ ಪ್ರಕಾರ, ದಲಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಒಂದು ಮತವನ್ನು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗೆ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ವರ್ಗದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಹಾಕಬೇಕು. ದಲಿತರಿಗೆ ಎರಡು ಮತಗಳ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುವುದರಿಂದ ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಉನ್ನತಿ ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ನಿಲುವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಒಪ್ಪಿದರು.
ಇದರ ವಿರುದ್ಧ ದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಆಕ್ರೋಶ ವ್ಯಕ್ತವಾಯಿತು. ಗಾಂಧೀಜಿ ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ 2 ಮತಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪುಣೆಯ ಯರವಾಡ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದರು.
ಗಾಂಧೀಜಿ ಹಿಂದೂ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಎರಡು ಭಾಗವಾಗಿ ವಿಭಜಿಸುವ ಈ ಕಾನೂನನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಅದನ್ನು ಲಕ್ಷಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇದರ ನಂತರ ಗಾಂಧೀಜಿ ಯರವಾಡ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ನಡೆಸಿದರು.
ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಆರೋಗ್ಯ ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಹದಗೆಡುತ್ತಿತ್ತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ವಿರುದ್ಧ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಕ್ರೋಶ ತೀವ್ರಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ತಮ್ಮ ನಿಲುವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಾಯಿತು.
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 24, 1932 ರಂದು ಡಾ.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಯರವಾಡ ಜೈಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು.ಈ ವೇಳೆ ಪುಣೆ ಒಪ್ಪಂದವು ಗಾಂಧೀಜಿ ಮತ್ತು ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ನಡುವಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತೀರ್ಮಾನವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ, ದಲಿತರು 2 ಮತಗಳ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರ ಮೀಸಲು ಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು.