ದೀಪಾವಳಿ ಹಾಗೂ ದಿವಾಳಿ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ: ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತಕ್ಕೆ ದಿವಾಳಿ ಅಲ್ಲ ದೀಪಾವಳಿ

             ಭಾರತ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಮಗ್ರತೆಯ ನಾಡಾಗಿದ್ದು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ, ವರ್ಷವಿಡೀ ಅನೇಕ ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಶುಭ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆಯಾ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಹಲವಾರು ಹಬ್ಬಗಳಿದೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಇಡೀ ದೇಶವೆಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ಆಚರಿಸುವ ಹಲವಾರು ಹಬ್ಬಗಳಿವೆ. ಇಂಥಾ ಒಂದು ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬ ದೀಪಗಳ ಹಬ್ಬ ದೀಪಾವಳಿ.

           ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಆಚರಿಸುವ ವಾಡಿಕೆ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ಆಯಾ ಸಂಪ್ರದಾಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಮೂರು, ನಾಲ್ಕು ಐದು ಹೀಗೆ ಹಲವು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ನಾವಿಂದು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ದಿವಾಳಿಗೂ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ದೀಪಾವಳಿಗೂ ಇರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಮುಂದೆ ತಿಳಿಯೋಣ:

      1. ದೀಪಾವಳಿ ಎಂದರೇನು? ದೀಪಾವಳಿ ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಆದರೂ, ದಿವಾಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ದೀಪಾವಳಿಯು ಕೆಲವು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೀಪಾವಳಿಯು ಅಶ್ವಿನ ಕೃಷ್ಣ ಚತುರ್ದಶಿಯಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಪೌರಾಣಿಕವಾಗಿ, ಇದು ದ್ವಾಪರ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರವಾದ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜ ನರಕಾಸುರನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ಘಟನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

       2. ದೀಪಾವಳಿ ವಿಶೇಷ * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ * ನರಕಾಸುರನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಾನೆ. * ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ, ಇದರರ್ಥ 'ದೀಪಗಳ ಸಾಲು' * ಅಶ್ವಿನ ಕೃಷ್ಣ ಚತುರ್ದಶಿಯಂದು ಬರುತ್ತದೆ. * ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 4 ದಿನಗಳ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ.
              3. ದೀಪಾವಳಿ ಎಷ್ಟು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬ, ಯಾವ ದಿನ ಯಾವ ಪೂಜೆ? ದೀಪಾವಳಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಹಬ್ಬಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ದೀಪಾವಳಿ, ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಪೂಜೆ, ಕಾರ್ತಿಕ ಶುದ್ಧ ಪದ ಮತ್ತು ಯಮ ದ್ವಿತೀಯ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಹಬ್ಬಗಳು ಸಾಲಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ.
          4. ದೀಪಾವಳಿಯ ಮೊದಲ ದಿನ ದೀಪಾವಳಿಯ ಮೊದಲ ದಿನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜ ನರಕಾಸುರನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನ, ಜನರು ಮುಂಜಾನೆಯೇ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ, ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಸೂರ್ಯನ ಮೊದಲ ಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ವೇಳೆ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ನಕ್ಷತ್ರಗಳಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ವಿಶೇಷ.
           5. ದೀಪಾವಳಿಯ ಎರಡನೇ ದಿನ ದೀಪಾವಳಿಯ ಎರಡನೇ ದಿನ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪೂಜೆ. ಈ ದಿನ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯು ಹಾಲಿನ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದಳು. ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅವಳನ್ನು ಇಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
        6. ದೀಪಾವಳಿಯ ಮೂರನೇ ದಿನ ಕಾರ್ತಿಕ ಶುದ್ಧ ಪಾಡ್ಯವನ್ನು ಬಲಿ ಪಾಡ್ಯಮಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ವಾಮನನಾಗಿ (ಕುಬ್ಜ) ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸುವ ಮತ್ತು ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜ ಬಲಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
         7. ದೀಪಾವಳಿಯ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನ, ಯಮ ದ್ವಿತೀಯ, ಸಾವಿನ ದೇವರು ಯಮ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯೊಂದಿಗೆ ಔತಣ ಮಾಡಿದ ದಿನ. ಈ ದಿನ ಯಮನ ಸಹೋದರಿ ಅವನ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕಾಗಿ ಅವನ ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ತಿಲಕವನ್ನು ಇಟ್ಟಳು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅದೇ ರೀತಿ, ಸಹೋದರಿಯರು ತಮ್ಮ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಲು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರರ ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ತಿಲಕವನ್ನು ಇಟ್ಟು ಶುಭ ಕೋರುತ್ತಾರೆ.
            8. ದಿವಾಳಿ ಎಂದರೇನು? ದಿವಾಳಿಯು ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ, ಇದು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಹೆಚ್ಚಿನ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭವು ಭಗವಾನ್ ರಾಮನು ತನ್ನ ವನವಾಸದಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ರಾಮನು ರಾಜಕುಮಾರನಾಗಿದ್ದಾಗ ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ವನವಾಸಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು. ಹದಿನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿ ಸೀತಾ ಮತ್ತು ಸಹೋದರ ಲಕ್ಷ್ಮಣರೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಧಾನಿಗಳು ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತಗಾರನ ಪುನರಾಗಮನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಸಣ್ಣ ಮಣ್ಣಿನ ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿದರು.

             9. ದಿವಾಳಿಯ ವಿಶೇಷ * ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಐದು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ * ಪೌರಾಣಿಕ ಮಹತ್ವವು ಭಗವಾನ್ ರಾಮನ ವನವಾಸದ ನಂತರ ಹಿಂದಿರುಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. * ದೀಪಾವಳಿ ಪದದಿಂದ ದಿವಾಳಿಯು ವ್ಯುತ್ಪನ್ನವಾಗಿದೆ. * ಅಶ್ವಿನ ಅಮವಾಸ್ಯೆಯಂದು ದಿನಾಂಕ ಬರುತ್ತದೆ. * ಅವಧಿಯು 5 ದಿನಗಳ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. 

           10. ದಿವಾಳಿ ಎಷ್ಟು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬ, ಯಾವ ದಿನ ಯಾವ ಪೂಜೆ? ದಿವಾಳಿ ಹಬ್ಬವು ಐದು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದು, ಧನತ್ರಯೋದಶೀ, ಚೋಟಿ ದೀಪಾವಳಿ, ದೀಪಾವಳಿ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪೂಜೆ, ಗೋವರ್ಧನ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಭಾಯಿ ದೂಜ್ ಸಾಲಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ.

           11. ದಿವಾಳಿಯ ಮೊದಲ ದಿನ ಧಂತೇರಸ್ ಅಥವಾ ಧನತ್ರಯೋದಶಿ ಭಗವಾನ್ ಧನ್ವಂತರಿಯ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ಈ ದಿನ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಗವಾನ್ ಧನ್ವಂತರಿಯನ್ನು ದೇವತೆಗಳ ವೈದ್ಯ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವತೆಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 

          12. ದಿವಾಳಿಯ ಎರಡನೇ ದಿನ ದಿವಾಳಿಯ ಎರಡನೇ ದಿನವೇ ಚೋಟಿ ದೀಪಾವಳಿ. ಈ ದಿನವು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ಈ ದಿನ ರಾಕ್ಷಸ ನರಕಾಸುರನನ್ನು ವಧಿಸಿದನು. ದೀಪಾವಳಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ದಿನವೇ ಚೋಟಿ ದೀಪಾವಳಿ.

         13. ದಿವಾಳಿಯ ಮೂರನೇ ದಿನ ಹಬ್ಬದ ಮುಖ್ಯ ಸಂದರ್ಭವಾದ ದೀಪಾವಳಿಯು ಈ ಹಬ್ಬಗಳ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಇದು ರಾವಣನ ಸೋಲಿನ ನಂತರ ಭಗವಾನ್ ರಾಮನು ಅಯೋಧ್ಯೆಗೆ ಮರಳಿದ್ದನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ದಿನದಂದು, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯು ಹಾಲಿನ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದಳು, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ದಿನ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಹ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.            14. ದಿವಾಳಿಯ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನವು ಪೌರಾಣಿಕವಾಗಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ಜನರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ಘಟನೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಭಗವಾನ್ ಇಂದ್ರನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಪ್ರವಾಹವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಲು ಭಾರೀ ಮಳೆಯನ್ನು ಸುರಿಸಿದನು, ಆದರೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ತನ್ನ ಕಿರುಬೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಗೋವರ್ಧನ ಪರ್ವತವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಜನರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದನು.

         15. ದಿವಾಳಿಯ ಐದನೇ ದಿನ ಐದನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ದಿನ, ಭಾಯಿ ದೂಜ್ ಅನ್ನು ಸಹೋದರರು ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯರ ನಡುವೆ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸಹೋದರಿಯರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರರ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಹೋದರನು ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.