ವಿಶ್ವ ರೇಬೀಸ್ ದಿನ: ರೇಬೀಸ್ ಕೇವಲ ಬೀದಿ ನಾಯಿಯಿಂದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ; ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದಲೂ ಹರಡಬಲ್ಲದು: ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದದ್ದು

 
  ಇಂದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 28- ವಿಶ್ವ ರೇಬೀಸ್ ದಿನವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ರೇಬೀಸ್-ಸಂಬಂಧಿತ ಸಾವುಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಈ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ರೇಬಿಸ್ ಹೆಚ್ಚಾಗಲು ಬೀದಿ ನಾಯಿಗಳ ಹಾವಳಿಯೇ ಕಾರಣವೇ? ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಬೇರೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಸಾಕು ನಾಯಿಗಳು ಅಥವಾ ಬೆಕ್ಕುಗಳಿಂದ ಕಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ಅಂಕಿಅಂಶ.
     99ಶೇ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ಸಾಕು ನಾಯಿಗಳಿಂದ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಹರಡುತ್ತದೆ. ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಾಯಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ವಾಯುಗಾಮಿ ಪ್ರಸರಣದ ಮೂಲಕ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಸಾಕು ಬೆಕ್ಕು ಕಚ್ಚಿದರೆ ವೈರಸ್ ಹರಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು. ಈ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಲ್ಲ. ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕುವುದು ಒಂದು ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಎರಡು ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ  ಕಣ್ಣೂರಿನಲ್ಲಿ ಹಸುವಿಗೆ ರೇಬಿಸ್ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದೆ. ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಗಾಯಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಹುಲ್ಲಿನಿಂದ ಅಥವಾ ಇನ್ನಾವುದೇ ವೈರಸ್ ಸೋಂಕಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬೆಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ನಾಯಿಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಈ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
         ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೀದಿ ನಾಯಿಗಳ ಮೂಲಕ ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕಡಿತ, ಗೀರು ಅಥವಾ ಜೊಲ್ಲುರಸದ ಮೂಲಕ ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಅಂಟಾರ್ಟಿಕಾವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಖಂಡಗಳಲ್ಲಿ ರೇಬೀಸ್ ಇದೆ. ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ಮತ್ತು ವೈರಸ್ ಹರಡುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಜ್ಞಾನವು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಬಡ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲ ಜನರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ರೋಗಗಳಲ್ಲಿ  ರೇಬೀಸ್ ಒಂದಾಗಿದೆ. ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ಸೋಂಕಿನ 80% ಪ್ರಕರಣಗಳು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್‍ನ ಮುಖ್ಯ ಬಲಿಪಶುಗಳು 5-14 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳು.
         ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಕಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟ 29 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ) ಲಸಿಕೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಾವಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರೀ ವೆಚ್ಚವು ರೇಬೀಸ್‍ನ ಆರ್ಥಿಕ ಹೊರೆ (ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ) ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ $8.6 ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‍ಆಗಿದೆ.
          ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ರೇಬೀಸ್ ಹರಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಹೇಗೆ?
       ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವಾಗ, ಅವುಗಳಿಂದ ಹರಡುವ  ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಅಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ಗಾಯ ಮತ್ತು ಗೀರುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಿಯಮಿತ ಮಧ್ಯಂತರದಲ್ಲಿ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕದ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ನೀವು ಕಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟರೆ ಮತ್ತು ಗೀರಾದರೂ , ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ಹರಡುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಅವು ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವು ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್‍ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒಳಗಾಗುತ್ತವೆ. ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಹರಡಬಹುದು. ಮನೆಯ ಹೊರಗಿನ ಪರಿಸರದಿಂದ ಹರಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ.
            ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ತಡೆಯುವುದು ಹೇಗೆ?
         ರೇಬೀಸ್ ನಾಯಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಸಿಕೆಯಿಂದ ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದಾದ ರೋಗವಾಗಿದೆ. ಮಾನವರಿಗೆ ರೇಬೀಸ್ ಹರಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಇದು ಅತ್ಯಂತ ವೆಚ್ಚ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ತಂತ್ರವಾಗಿದೆ. ನಾಯಿ ಕಡಿತಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವ ಆರ್ಥಿಕ ಹೊರೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ನಾಯಿಗಳಿಗೆ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕುವುದು ಉತ್ತಮ. ರೇಬೀಸ್ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮತ್ತು ನಾಯಿಯ ನಡವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಕಚ್ಚುವಿಕೆಯ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಅಗತ್ಯ.

               ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು
          ರೇಬೀಸ್‍ನ ಕಾವು ಕಾಲಾವಧಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 2-3 ತಿಂಗಳುಗಳು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇದು ಒಂದು ವಾರದಿಂದ ಒಂದು ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಬದಲಾಗಬಹುದು. ಇದು ವೈರಸ್ ಪ್ರವೇಶದ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ವೈರಲ್ ಲೋಡ್ ಮುಂತಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ರೇಬೀಸ್‍ನ ಆರಂಭಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಜ್ವರ ಮತ್ತು ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಅಥವಾ ವಿವರಿಸಲಾಗದ ಜುಮ್ಮೆನ್ನುವುದು ಮತ್ತು ಚುಚ್ಚುವುದು.
             ಸ್ಥಿತಿಯು ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಬಹುದು:
1. ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತಗೊಂಡ ನೋಟ
ಇದು ಪ್ಯಾರನಾಯ್ಡ್ ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಹೈಡ್ರೋಫೆÇೀಬಿಯಾ (ಭಯದಿಂದ ನೀರನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದು  ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ). ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಏರೋಫೆÇೀಬಿಯಾ ಕೂಡ ರೋಗದ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ಹೃದಯ-ಉಸಿರಾಟ ಸ್ತಂಭನದಿಂದಾಗಿ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.
2. ಪಾಶ್ರ್ವವಾಯು
ಎಲ್ಲಾ ಮಾನವ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 20 ಪ್ರತಿಶತವು ಈ ರೀತಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ರೇಬೀಸ್‍ನ ಈ ರೂಪವು ಹೆಚ್ಚು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೇಲಿನ ರೂಪಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಇರುತ್ತದೆ. ಕಚ್ಚಿದ ಜಾಗ ಮತ್ತು ಸ್ಕ್ರಾಚ್ ಸುತ್ತಲಿನ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಕ್ರಮೇಣ ಪಾಶ್ರ್ವವಾಯುವಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತವೆ.  ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ರೇಬೀಸ್‍ನ ಪಾಶ್ರ್ವವಾಯು ರೂಪವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಪ್ಪಾಗಿ ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ರೋಗವು ವರದಿಯಾಗದೆ ಮರೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

ರೋಗನಿರ್ಣಯ
ರೇಬೀಸ್ ಸೋಂಕನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಸೋಂಕನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡುವುದು ಇನ್ನೂ ಕಷ್ಟ. ಹೈಡ್ರೋಫೆÇೀಬಿಯಾ ಅಥವಾ ಏರೋಫೆÇೀಬಿಯಾದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಕ್ಲಿನಿಕಲ್ ರೋಗನಿರ್ಣಯವು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ರೇಬೀಸ್ ಯಾವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಹರಡುತ್ತದೆ?
ಎಲ್ಲಾ ಸಸ್ತನಿಗಳು ರೇಬೀಸ್ ಸೋಂಕಿಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು. ನಾಯಿಗಳು, ಬೆಕ್ಕುಗಳು, ಬಾವಲಿಗಳು, ನರಿಗಳು, ರಕೂನ್ಗಳು, ನರಿಗಳು, ಮುಂಗುಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾಡು ಮಾಂಸಾಹಾರಿಗಳ ಸಂಪರ್ಕದ ಮೂಲಕ ರೇಬೀಸ್ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಹರಡಬಹುದು.
ರೇಬೀಸ್ ಸಾವುಗಳು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು
ಹೆಚ್ಚಿನ ರೇಬೀಸ್ ಸಾವುಗಳು ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಏμÁ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ನಾಯಿ ಕಡಿತ, ಗೀರುಗಳು ಅಥವಾ ನೆಕ್ಕುವಿಕೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಯುರೋಪ್, ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ರೇಬೀಸ್ನ ಮಾನವ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಅಪರೂಪ. ಏಕೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಾಯಿಗಳಿಗೆ ಅದರ ವಿರುದ್ಧ ಲಸಿಕೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ರಕೂನ್‍ಗಳು ಮತ್ತು ನರಿಗಳಂತಹ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ರೇಬೀಸ್ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಕ್ಸಿನೇಷನ್ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ರೇಬೀಸ್ ವೈರಸ್ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಹರಡುತ್ತದೆ.