ದೇಶದ ಮೊದಲ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷ ನಾಯಕ ಎಕೆ ಗೋಪಾಲನ್ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ: ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಯಾರಾಗಿದ್ದರು?

                 ಲೋಕಸಭೆಯ ಮೊದಲ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ಯಾರು? ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕ ಎ.ಕೆ. ಗೋಪಾಲನ್ ಎಂಬ ಪ್ರಚಾರವನ್ನೇ ನಾವು ನಂಬಿದ್ದೇವೆ. 

                  ಎಕೆಜಿ ಎಂಬ ಎ.ಕೆ. ಗೋಪಾಲನ್ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕನಾಗಿರÀಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸತ್ಯ. ಜನಸಂಘದ ನಾಯಕ ಶ್ಯಾಮ ಪ್ರಸಾದ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಎಂದು ಹೇಳುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಇವೆರಡೂ ನಿಜವಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಇತಿಹಾಸ. ಎ.ಕೆ. ಗೋಪಾಲನ್ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕನಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಕೇರಳೀಯರಾದ ಅವರೇ ಮೊದಲ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ‘ನೇತೃತ್ವ’ ವಹಿಸಿದ್ದರು. 

                      1951 ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಒಟ್ಟು 489 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 364 ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷವು 16 ಸ್ಥಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಸಮಾಜವಾದಿಗಳು 12 ಸ್ಥಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೂರನೇ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತೃಪ್ತಿಪಟ್ಟುಕೊಂಡಿತು.  ಪಕ್ಷದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯು ಒಟ್ಟು ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 10 ಪ್ರತಿಶತವನ್ನು ಗೆದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದ ಏಕಪಕ್ಷೀಯ ಸಿಪಿಐ ನಾಯಕ ಎ.ಕೆ. ಗೋಪಾಲನ್ ಅವರಿಗೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ಸ್ಥಾನ ಲಭಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.

                  ಜನಸಂಘದ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದ ಶ್ಯಾಮಪ್ರಸಾದ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರು 32 ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಸ್ಪೀಕರ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರಿಗೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗಿ ಎಲ್ಲರ ಗಮನ ಸೆಳೆದವರು ಮುಖರ್ಜಿ.

                   1969ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‍ನ ಒಡಕಿನಿಂದಾಗಿ ಡಾ. ರಾಮ್ ಸುಭಾಗ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಗೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಮೂಲತಃ, ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕನ ಸ್ಥಾನ, ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಶ್ರೇಣಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು 1977 ರ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರಂತೆ 6ನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ವೈ.ಬಿ. ಚವಾಣ್ ಆಗಿದ್ದರು. ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು.

             ನಂತರ, ಚವಾಣ್ ಬದಲಿಗೆ ಕೇರಳೀಯ ಸ್ಟೀಫನ್ ಅವರನ್ನು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲೇ ಚವಾಣ್ ಮತ್ತೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದರು. 1979 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರನ್ನು ಕಾಣಬೇಕಾಯಿತು. ಏಳು ಮತ್ತು ಎಂಟನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಭಾರಿ ಬಹುಮತ ಪಡೆದ ನಂತರ ಯಾವುದೇ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗುವಷ್ಟು ಸ್ಥಾನಗಳು ಸಿಗದ ಕಾರಣ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.

               ವಿ.ಪಿ. ಸಿಂಗ್ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದಾಗ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದರು. (1989-90) 1990ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಅವರನ್ನು ಬದಲಿಸಿದಾಗ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗಿ ವಿ.ಪಿ. ಲಾಲ್ ಕೃಷ್ಣ ಅಡ್ವಾಣಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಪಿ.ವಿ. ನರಸಿಂಹರಾವ್ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದ ಮೊದಲ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ (91-93) ಅಡ್ವಾಣಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ ವಾಜಪೇಯಿಯವರ 13 ದಿನಗಳ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ರಾವ್ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದರು.

               ಆಗ ದೇವೇಗೌಡ ಮತ್ತು ಐ.ಕೆ. ಗುಜ್ರಾಲ್ ಕೂಡ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲೂ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರೇ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು (96-97). ವಾಜಪೇಯಿ ಮತ್ತೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಮೊದಲು ಶರದ್ ಪವಾರ್ (98-99) ಮತ್ತು ನಂತರ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ (99-2004) ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದರು. ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದಾಗ, ಅಡ್ವಾಣಿ (2004-09) ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದರು, ನಂತರ ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್ (2009-14). 2014ರಲ್ಲಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಯಾವುದೇ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ಸ್ಥಾನ ಲಭಿಸಿಲ್ಲ.